କଣ ମୁଁ କରିବି

ଲିଙ୍ଗରାଜ ପଣ୍ଡା ,ବାରିପଦା

କାହିଁ ମୁଁ ରହିବି କେଉଁଠାକୁ ଯିବି
                 ବୁଦ୍ଧି ଦିଶୁନାହିଁ ମୋତେ
ମାୟା ଦୁରୁଦଣ୍ଡ କାଟୁଅଛି ପିଣ୍ଡ
                 ସମ୍ବାଳି ସହିବି କେତେ ||୧ ||

ଜନ୍ମରୁ ମୁଁ ଦାସ ଛିଣ୍ଡାଉଛୁ ଆଶ
              ଦିଶୁଅଛି ଅସୁନ୍ଦର ||୨||

ସଭାଥଲେ କରି ସାଧୁସନ୍ଥ ବରି
                ନ ଥିଲେ ଧର୍ମ ବିବେକ
ପୁରୁଷ ଥାଇ ସ୍ତିରୀରତ୍ନ ନଥିଲେ
               ଗୃହେ ଥିବାର କି ସୁଖ ||୩ ||

ସଂସାର ସାଗରେ ପୁତ୍ର ଦୁହିତାରେ
               ଯେବଣ ପ୍ରାଣୀ ନିରେଖ
କୁଳ ଧର୍ମ ନାଶକର୍ମ ଅପଯଶ
               ଚାହିଁ ନ ଯୋଗାଏ ମୁଖ ||୪ ||

ଆଶା ବାଡିବୃତି ଦୁର୍ଲଭ ସମ୍ପଭି
                ଧନଦ୍ରବ୍ୟ ଯାର ନାହିଁ
ଦେବତା ବ୍ରାହ୍ମଣ ନୃପତି ଛାମୁରେ
                ନିରେଖ ଅଟଇ ସେହି ||୫ ||

ସୁବୁଦ୍ଧି ସତ୍ୟରେ ଅର୍ଥ ସମ୍ପଦରେ
                 ଚିରେ ଯାର ଶ୍ରଦ୍ଧା ନାହିଁ
ପାଞ୍ଚ ପଚିଶରେ ବାହ୍ୟ ଜଗତରେ
                 ଗାନହୀନ ବୋଲି କହି ||୬||

ଜଳ ଅଗ୍ନି ହେଲେ ପବନର ତୁଲେ
                 ନୋହିଲେ ତା ସାଙ୍ଗ ସାଥି
କି ରୂପେ ଲହଡି ଆସିବ ଯେ ମାତି
                 କି ରୂପେ ପାଳିବ ପୃଥିବି ||୭||

ପୃଥିବି ଅରୁଣ ତେଜମୟ ବର୍ଣ୍ଣ
                  ଉଦେ ଯେମନ୍ତ ନୋହିବ
ନିଶିରେ ଚନ୍ଦ୍ରମା ପ୍ରକାଶନୋହିଲେ
                 ଶୋଭା କେମନ୍ତେ ପାଇବ ||୮||

ପଣ୍ଡିତ କବିତା ପାଠେ ନାହିଁ ବୃଭ
                 ଶୁଭ ଅନୁକୂଳେ ହୀନ
ଖଡି ଗୁଆ ପାଞ୍ଚି ହସ୍ତରେ ନ ଥିଲେ
                 କି ଜାଣିବା ପାପପୁଣ୍ୟ ||୯||

ଯୋଗୀ ପୁତ୍ର ହୋଇ ବିଷୟରେ ବାଇ
                 ନ ଥିଲେ ସାଧନା ଯୋଗ
ମନ ପବନକୁ ପରତେ ନକଲେ
                ସାଧବ ସେ କେଉଁ ବାଗ ||୧୦||

ଦ୍ୱିଜବର ହୋଇ କ୍ରିୟା କର୍ମ ନାହିଁ
                 ନୋହେ ଯେବେ ବେଦଧାରୀ
ତ୍ରିସନ୍ଧ୍ୟା ତର୍ପଣ ଜପ ମନ୍ତେ ହୀନ
                 କେନଣ ଗୁଣେ ସେ ସରି ||୧୧||

ଅନ୍ନରେ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବ୍ୟଞ୍ଜନେ ମଜନ
                 ନୋହିଲେ ଲବଣ ପାଣି
ନାହିଁ ତା ସୁରଙ୍ଗ ମନକୁ ବିରଙ୍ଗ
                 କି ରୂପେ ଭୁଞ୍ଚିବ ପୁଣି ।। ୧୨ ||

ଧନ ଦାରା ସୁତ ଇଷ୍ଟ ବନ୍ଧୁ ଭ୍ରାତା
                  ଶରଧା ନ ଥାଇ ଯେବେ
ମିତ୍ର ବନ୍ଧୁ ପ୍ରତି କି ରୂପେ ବଢିବା
                 ସୁକୃତ ନ ଥିଲେ ପୂର୍ବେ ।।୧୩

ସେହିରୂପେ ମୋତେ କୃପାଜଳ ଚିତ୍ତ
                   କଷଣରୁ କରିପାରି
ଭଣେ ଏ ଅଧମ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲରେ
                 ଗୁରୁ ପାଦ ପଦ୍ମ ଧରି |୧୪|